Blauwe rook kringelt omhoog van mijn terras. Na het laatste trekje wordt een vleeskleurig filter bedachtzaam de tuin in geschoten, tussen de rozen en de rododendrons. Ik voel een schokje. Rommelig vind ik de sigarettenpeuken in mijn tuin, op straat en op het strand. “Ach joh, dat vergaat toch”, is de standaard reactie op mijn fronsende blik. Een opmerking die me de mond snoert, want als het vergaat is het truttig er iets van te vinden.
Mijn schokje wordt een schok als ik op de site van CNN de dirty truth about cigarette filters lees. Wat blijkt: in sigarettenfilters zit cellulose acetaat, een plastic dat alleen onder extreme omstandigheden vergaat. In mijn tuin en op het strand zijn filters eigenlijk niet afbreekbaar. Daar vallen ze langzaam uiteen in steeds kleinere deeltjes die je uiteindelijk met het blote oog niet meer ziet. Het lijkt of het filter is vergaan, maar het plastic is er nog steeds. Het zit in de grond en in het water. En wie weet in mijn rozen en het kikkerdril.
Er slingeren verbijsterend veel peuken rond op de wereld. Het is het meest weggegooide plastic item. Jaarlijks gaan zo’n 6 biljoen sigaretten over de toonbank. 90% daarvan heeft een filter met plastic. Bij elkaar levert dat meer dan een miljoen ton plastic afval op. Ook bij clean ups op de Nederlandse toeristenstranden zijn sigarettenpeuken het meest aangetroffen plastic afval. En inderdaad: als ik op blote voeten door het mulle strandzand banjer, voel ik regelmatig een peuk tussen mijn tenen.
In sigarettenfilters zit niet alleen plastic, maar ook een cocktailtje van giftige stoffen: arseen (rattengif!), lood, nicotine en pesticiden. Als het weggegooide filter uiteenvalt, sijpelen die chemicaliën de grond of het water in. Op een universiteit in de VS deden ze een proefje: ze lieten vissen zwemmen in water waar 24 uur sigarettenpeuken in gedobberd hadden (één filter per liter). Na een paar dagen was de helft van de vissen dood.
Filters zijn bedacht om de gezondheid van de roker te verbeteren. Dat doen ze niet, blijkt uit weer een ander onderzoek. De kans op longkanker lijkt door het filter zelfs groter te worden.
Wás het maar truttig om sigarettenfilters rommelig te vinden. Met terugwerkende kracht zou ik alle weggeschoten filtertjes tussen de rozen en de rododendrons en ook de peuken tussen mijn tenen met een ontspannen glimlach aanvaarden. De waarheid is helaas veel rommeliger dan ik dacht.
Gelukkig ligt ook de oplossing voor het oprapen: verbied de filtersigaret. Daar gaat alles en iedereen op vooruit.
Renske Postma
Foto: Jeroen Gosse
