In het
rapport Assessment of agricultural plastics and their sustainability. A call for action wijst de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties op het onderbelichte probleem van plasticgebruik in landbouw, aquacultuur, visserij en bosbouw.
De FAO benadrukt de noodzaak van een gecoördineerde internationale actie om plasticvervuiling van landbouwproducten aan te pakken, terwijl het tegelijkertijd op lokaal niveau alle hens aan dek is.
Grootschalig gebruik
Plastic biedt voedselproducenten talloze voordelen als goedkoop materiaal met veel mogelijkheden. Je kunt er kassen mee maken of er op de volle grond gewassen mee bedekken. Tot de voordelen behoren ook het tegengaan van verdamping, het verbouwen van gewassen bij lage temperaturen en het verminderen van pesticiden- en kunstmestgebruik. FAO schat dat in 2019 wereldwijd 12,5 miljoen ton plastic voor voedselproductie gebruikt werd. De voorspelling van de agrarische plasticindustrie is dat het gebruik tot 2030 met tientallen procenten zal toenemen, met Azië als grootste gebruiker.
Een breed scala aan nadelen
Het grootste nadeel is dat na gebruik slechts weinig plastic wordt ingezameld voor verwerking. Plastic blijft liggen, verwaait en verkruimelt. Met name in armere landen wordt landbouwplastic massaal verbrand, begraven of gestort, met land-, water- en luchtvervuiling tot gevolg. Als er al regelgeving bestaat, dan is het maar de vraag of overheden in staat zijn om hierop te handhaven. Internationaal zijn geen afspraken gemaakt.
FAO noemt een hele reeks van (mogelijke) gevolgen door onzorgvuldig gebruik van plastic:
- plasticvervuiling van landbouwgrond kan leiden tot verminderde opbrengst
- microplastics kunnen in ons eten terechtkomen, omdat de allerkleinste deeltjes worden opgenomen door gewassen en dieren
- grotere stukken plastic afval in het milieu kunnen fataal zijn voor dieren die ze opeten of erin verstrikt raken
- hormoonverstorende stoffen in plastics kunnen naar het milieu lekken
- plastics kunnen bijdragen aan de verspreiding van ziekteverwekkers, doordat bacteriën zich eraan hechten
- bij verbranding van plastic in de open lucht komen persistente gifstoffen vrij, waaronder kankerverwekkende dioxines
- aangezien landbouwplastics gemaakt zijn van fossiele brandstoffen, dragen ze bij aan de uitstoot van broeikasgassen.
Lokale aanpak
Omstandigheden verschillen per locatie, maar met behulp van het 6R model (Refuse, Reduce Redesign, Reuse, Recycle en Recover) kun je de geschetste nadelen voorkomen. Enkele voor de hand liggende aanbevelingen uit het rapport zijn:
- elimineer de meest vervuilende plastic producten
- vervang conventionele plastics door natuurlijke of bio-afbreekbare alternatieven
- promoot hergebruik
- verbeter afvalmanagement
- voer producentenverantwoordelijkheid in voor het inzamelen en verwerken van landbouwplastics.
Internationale aanpak: twee snelheden
De milieutak van de Verenigde Naties vergadert in februari 2022 over een internationaal plasticverdrag met bindende bepalingen. Daarin kunnen ook bepalingen worden opgenomen om het probleem van plasticvervuiling door voedselproductie aan te pakken. Dat gaat echter nog jaren duren en het probleem is urgent.
Het FAO-rapport maakt daarom onderscheid tussen een aanpak op de korte en een op de lange termijn. Eerst moet er volgens de FAO een internationale gedragscode op basis van vrijwilligheid opgesteld worden om daarna – op de lange termijn – te komen tot bindende bepalingen in een internationaal verdrag. Daarnaast kunnen bestaande internationale organisaties, zoals de
Basel Conventie en de
MARPOL Conventie al aanvullende bepalingen over plastic opnemen.
2 - 4 minute
15
