VN oceaanverdrag is ongeschikt om plasticsoep te bestrijden

Het nieuwe verdrag van de Verenigde Naties, de High Seas Treaty, is zonder meer historisch te noemen. Het verdrag zal onder meer een juridisch raamwerk bieden voor de vestiging van uitgebreide beschermde gebieden op zee, zogeheten marine protected areas.

 

Maar plastic in zee zal zich weinig van een beschermde status aantrekken. Plastic drijft namelijk overal naar toe. Om de plasticsoep op zee te bestrijden is vooral actie op land nodig en daar gaat het verdrag niet over.

Buiten de territoriale wateren van kuststaten is de zee vrij toegankelijk voor iedereen, en dus onbeschermd. Dit heeft geleid tot enorme problemen, zoals overbevissing en vervuiling. Én tot het besef dat dat zo niet langer door kan gaan. Tot nu toe geldt slechts 1,2% van de oceaan als beschermd. Na twintig jaar onderhandelen ligt er nu een verdrag om 30% van de oceaan te beschermen. De tekst moet nader worden uitgewerkt en ook moeten de 190 lidstaten die met het verdrag instemden dat nog ratificeren.

Plasticsoep geldt als een van de grootste problemen op zee. Dieren raken verstrikt in plastic of krijgen plastic binnen. Talloze soorten ondervinden er hinder van, van de grootste walvis tot het kleinste organisme. Maar met het instellen van beschermd gebieden, ben je dat plastic niet kwijt. Erger nog: er kan steeds meer plastic bij komen. Plastic opruimen op zee heeft weinig zin, onder andere omdat slechts een fractie drijft en de opruimkosten hoog zijn. Zinvol is vooral om te voorkomen dat er nog meer plastic in zee belandt, naast het opruimen van plastic dat op stranden aanspoelt.

Rivieren leveren een grote bijdrage aan de plasticsoep op zee. Je moet dus zorgen voor schone rivieren. Dat kan door het plaatsen van afvangsystemen, maar vooral door beleid dat ervoor zorgt dat er niet langer plastic in het milieu terechtkomt. De mede door Nederland georganiseerde VN-Waterconferentie, die later deze maand plaatsvindt, biedt de kans om juist daarover afspraken te maken.